تحولات جمعیت سالمندان در ایران و جهان

سالمندی جمعیت و افزایش سهم افراد سالخورده در جمعیت، یکی از مهم‌ترین تحولات اجتماعی قرن بیست و یکم است و پیامدهای آن تقریباً روی همه بخش‌های جامعه از جمله بازار کار، تقاضا برای کالا و خدمات مانند مسکن، حمل و نقل، حمایت‌های اجتماعی و روابط بین نسلی تأثیرگذار است. بنا بر این، مهم‌تر از هر زمان دیگری لازم است که دولت‌ها، سیاست‌های ابتکاری و خدمات عمومی در خصوص مسکن، استخدام، مراقبت‌های بهداشتی، زیرساخت‌ها و حمایت‌های اجتماعی را به طور خاص برای افراد سالمند، طراحی کنند. بر اساس گزارش‌های سازمان ملل امروزه بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته، ساخت جمعیتی سالخورده‌ای پیدا کرده‌اند، برخی از کشورهای در حال توسعه، در آستانه‌ی ورود به مرحله‌ی سالخوردگی جمعیت هستند و بسیاری از کشورها هنوز ساخت جمعیتی بسیار جوانی دارند که در فرایند انتقال جمعیت انتظار می‌رود که این کشورها نیز چنین فرایندی را طی نمایند. به بیانی دیگر، سالخوردگی جمعیت، پدیده‌ی فراگیری است که همه کشورها را با شدت و ضعف فرا خواهد گرفت. نکته‌ی قابل توجه این است که اگر چه سالمندی در مناطق توسعه‌یافته‌ی جهان به سرعت شکل گرفته است ولی مناطق کم‌تر توسعه‌یافته این پدیده را سریع‌تر و در یک دوره‌ی زمانی کوتاه‌تر تجربه خواهند کرد. بنا بر این لازم است با بررسی تحولات جمعیت سالمندان در ایران و جهان به بررسی عوامل شکل‌گیری سالمندی و پیامدهای آن و لزوم سیاست‌گذاری برای مواجه با این پیامدها پرداخته شود. در این مقاله با استفاده از اطلاعات سازمان ملل، به بررسی تحولات سالمندی در جهان طی ۶۰ سال اخیر پرداخته شده است. همچنین با استفاده از نتایج سرشماری‌های عمومی نفوس و مسکن طی طی سال‌های 1335 تا 1395؛ تحولات سالمندی در ایران بررسی شده است.